AKSARAY KÜRTLERİ
Orta Anadoluda bulunan Aksaray ili sınırlan içerisinde yoğun bir Kürt nüfusu bulunuyor. Bu ildeki Kürtlere ilişkin vereceğim bilgiler, yörede yaşayan bazı kişilerin anlatımlarından derlenmiştir.
Aksaray; Osmanlı döneminde, sancak idi. Cumhuriyet döneminde ise, -1950 DP iktidarına kadar il, siyasi nedenlerden dolayı 1989 yılına kadar Niğdeye bağlı bir İlçe, bu tarihten sonra da yine il olmuştur.
Kürtler yaklaşık yüz yıl önce buraya yerleşmişler. Geliş yerleri; Diyarbakır, Ağrı ve Elazığdır. Dersim isyanı sonrasında da gelip yerleşenler bulunmaktadır.
Bu gün Aksaray Merkez ve Ortaköy ilçe nüfusunun yüzde otuza yakını Kürt-tür. Diğer üçe ve köylerde yaşayanlar dahi! tahminen otuzbeş-kırk bin Kürt yaşamaktadır. (Aksaraym toplam nüfusu yüz-yüz on bin arasıdır.)
Kürt nüfusun yüzde seksen beşi Zaza, yüzde on beşi Kunnanci lehçesini konuşur. Geleneklerine aşırı derecede bağlıdırlar. Kürdistandaki giyim-kuşam ve yaşam biçimi burada belirgin bir biçimde görülür.
Bu ilde yaşayan Kürtler, Kadiri tarikatı kurucusu Abdülkadir Geylani'nin soyundan geldiklerine inanırlar. İnançlarına sıkı bağlı olmakla birlikte, Mürşid-i Kâmil olduğuna inandıkları Baba Hüseyin Avni Çekice aşın derecede bağlılık gösterirler. Sünni-Hanefi mezhebine bağlılardır.
Erkecik (Ekecik) Kürtleri olarakta bilinirler. Bu ad aynı zamanda aşiret adı da olmaktadır. Köylerde ve toplu olarak bulundukları yerlerde çoğunlukla Kürtçe konuşurlar.
Aksaray Kürt yerleşim birimlerinde tespit edebildiğim köyler şunlardır:
Zazaca iehçesi ile konuşanlar:
Türkçe adı Kürtçe adı
Tcpeztelik
Tol
Toptuk
Saîmanlı
Yanyurt Kurdalo
Çekiçler Çaçkaro
Borcu Borji
Cankıilı Canqılo
Gödler
Aiayhan Alaxo
Karamehmet Mamereş
Karabalta
Büyükgömek
Küçükgömek
Kurmanci Lehçesi ilee konuşanlar:
Akın Axin
Fatmauşağı Seydo Jor
Çolak Nebe Seydo Jer fCîşla Cami
Gökkaya Qullero
II. Aksaray Ekecik Kürtleri
Esp ke.şankır (Atçekicileri-At yetiştiricileri)
Türkçe ad Kürtçe adi Ajirçti
I.Akin
2. Aîayhan Alayî Kslveren, Kırvar'
3. Aşuğıccrid
4. Babakonağı
5. Bağlı yeniköy Kiirt-Türk
6. Çimeli Yeniköy Ycşilfakili
7. Bebek
8. Bonıcu Hatnza fcqi zaviyesi
9. Büyiikgörnck
10. Bozcayurt Mandema
11. Büyük Çavdarlı Çavdarlar
12. Ccrid
13. Çağıl
14. Çangıliı
15. Çekiçler
16. Çeltck
Runı-göçmcn şimdi lamam! kurt
17. Çolak Nebi
18. Düğüz Köyü
19. Faînıauşağı
20. Göksugüzcl Mahnıada
21. Ismaslağa Tolu
22. Kale Kalebalta-Eyübeli-
Karakûrt-Reşi
23. Karakova
24. Kıızıııcıktol Türk-Küri
25. Karakuyu Tiirk-Kürt
26. Karaçayır
27. Macarlı
28. Sağır Karaca
29. Salmanlı
30. Sarath
31. Sanağıl
32. Susadı Eski Rum Köyü
33. Süleyman Höyüğü
34. E. Çeyhler Şıxa
35. Taptuk
36. Tepesideiik
37. Yağan
38. Yalnızceviz Türklcşmişıir,
Kürt köyüdür.
39. Yanyıırt
1 Ayrıca Kayaköy ve Sevinçli köylerinde de Kürtler ve Kürt Mezarlığı mevcuttur. Bu köylerin Kürtçe isimlerini bilgi yetersizliğinden dolayı bulamadık. Bütünn okurlarımızın dikkatine.
Kaynak: http://www.cihanbeyli.com/aksaraykurtleri.htm
16 yorum:
Selamun aleykum
Ben cankilli koyunden Mehmet ben sunu belirtmek istedim biz yüz yillonce gelmedik aksaraya yaklasik 800-900sene once göç ettik sürgun Felanda degil kendi rizamizla göç ,bunu Yunus Emrenin hocasi Taptik Emreye dayanarak söyliyorum oda bir kürt idi ,ozamanlar Yunus Emrenin Hocasi idi ,
Birde su Var Benim dedem 116yasinda vefat etti o bile bilmiyordu nezaman geldigimizi oda dedesine sormus zamaninda oda bilmiyormus
Selamun aleykum
Ben cankilli koyunden Mehmet ben sunu belirtmek istedim biz yüz yillonce gelmedik aksaraya yaklasik 800-900sene once göç ettik sürgun Felanda degil kendi rizamizla göç ,bunu Yunus Emrenin hocasi Taptik Emreye dayanarak söyliyorum oda bir kürt idi ,ozamanlar Yunus Emrenin Hocasi idi ,
Birde su Var Benim dedem 116yasinda vefat etti o bile bilmiyordu nezaman geldigimizi oda dedesine sormus zamaninda oda bilmiyormus
Selamun aleykum
Ben cankilli koyunden Mehmet ben sunu belirtmek istedim biz yüz yillonce gelmedik aksaraya yaklasik 800-900sene once göç ettik sürgun Felanda degil kendi rizamizla göç ,bunu Yunus Emrenin hocasi Taptik Emreye dayanarak söyliyorum oda bir kürt idi ,ozamanlar Yunus Emrenin Hocasi idi ,
Birde su Var Benim dedem 116yasinda vefat etti o bile bilmiyordu nezaman geldigimizi oda dedesine sormus zamaninda oda bilmiyormus
aksaraynerede.blogspot.com
Bende Ekecik Zazalarindanim bu listede birçok hata var. Birçok Türkmen köyü Kürt/Zaza olarak kaydedilmiş bu köyler Asagicerit ve Yukaricerit köyleri Cerit Türkmen köyleridir. Ayrica Cimeliyeniköy, Celtek, Dügüz (yeni ismi osmanli köyüdür Kurmanclar köyde Türklere göre azinliktir), Karakova köyüde Kurmanc ve Türk karisiktir. Süleymanhöyüğü Türkmen Alevi köyüdür. Yagan köyüde Türk köyüdür ayrica Yalnızceviz köyude Türktür, Türklesmis degildir, zaten Kürt yada Zaza köyü olsa Türklesme sansi yok etrafinin cogu Kürt/Zaza köyleriyle cevrilidir
Arkadaslar bu belirtilen tum koy kasaba nahyeler osmanli arsivlerinde yer almaktadir sahislarin ulasmasi mumkun degildir yetkili bireyler ancak ulasabilir cok zaman alir
Arkadaşların yorumlarına katılıyorum
Bildigimiz gibi bilgi kirliligi maalesf çok oluyor net ortamında adam üfürmüşte üfürmüş
Kürt Türk farketmez hepimiz kardeşiz sadece herkes ırkını kültürünü bilsin o kadar zaten Aksaray'da herkes birbirini sever sayar
Merhaba
öncelike ben aslen diyarbakırlıyım ama aksaraya sürgün edildi atalarım ve mezhebim aslen şafiilik . Aksarayda 68 Kürt köyü var https://m.facebook.com/Qizilbash/photos/a.1243241735787744.1073741898.293330790778848/1298396893605561/?type=3
bunu buradan görebilirsiniz !!
ve Aksaray Kürtlerinin Dini : Diyarbakır ve Adıyamandan sürgün edilenler Şafiiydi,
Ağrı dan sürgün edilenler Yezidiydi,
Dersim-Tunceliden sürgün edilenler Aleviydi.
Ama halen mezheblerini korumuşlardır Aksaray alevi kürtleri , ama yezidiler sunnileşmiştir, Şafiiler ise Hanefiliği kabul etmiştir ama aslen şafiiydi ama halen şafii olduklarını bilenlerde ama hanefi mezhebini uyguluyorlar var ve bu desiklerimin yerinden gelenler öyledir. yani alsarayın 50% Kürt dür.
https://m.facebook.com/Qizilbash/photos/a.1243241735787744.1073741898.293330790778848/1298396893605561/?type=3
Arkadaşlar kendilerince kulaktan duyma bilgiler yazmışlar.bir kısmı da duygularıyla hareket edip yüzde kaç zaza,yüzde kaç kurmanci nüfus car abartmışlar.kimide aksaraya yerleşim tarihini yanlış tahminlerle yazmış.ilk önce şunu belirteyim.kürtlerin aksaraya yerleşim tarihi 300 ile 400 yıl olmuştur.hepside sünni müslümandır.dersim olaylarıyla alakaları yoktur.bazı köylerin halkı geldikleri köylerde ilk geldiklerinden itibaren hiç yer değiştirmeden ikamet ederken,bazıları ise bir iki kez bulundukları yerden başka köye göç etmişlerdir.mesela susadı lılar ilk başta ceğel köyünde ikamet ederlerken,sonradan göç edip şimdiki köylerine yerleşmişlerdir.bunun gibi çakıllı,çekiçler,gelesin gibi bazı köylerde önceleri başka köylerde iken sonradan şimdiki köylerine yerleşmişlerdir.bazı köy halkı da doğudan ilk geldiklerinde aksaray merkeze yerleşmişlerdir.o zamanlar aksarayın bir çok yeri sazlık olduğu için çok sinek varmış.halk bu yüzden aksaray merkezden ekecik dağının eteklerine gelip yerleşmişlerdir.
Şimdi ekecik kürt köylerinin günümüzdeki durumunu kurmanci ve zaza köyleri olarak ayrı ayrı yazacağım.1.KURMANCİ KÖYLERİ:Akin,Gültepe(Tepesidelik),Cerran(Sağırkaraca),Şeyhler,Fatma uşağı(Çekkan),Çolak Nebi(Mırxan),Macarlı,Çavdarlı ve yaylaları,Gökkaya,Sarıağıl,Küçük Pörnek,Kalebalta,Susadı,Babakonağı(Gelesin),Karakova(Xeyrat)Düğüz,Alayhan'ın yarısı,Göksugüzel(Karamemet)Yalnızceviz'in yarısı,Bebek.Yeniköy ilk başta kurmanci iken sonradan zazaların köye yerleşmesiyle köyün dili zazaca olmuştur. 2.ZAZA KÖYLERİ: Ekecik tol,Cankıllı,Çekiçler(Çekur),Gödeler,Borucu,Salmanlı,Yanyurt(Kurdali),Çalıbekir,Büyük Pörnek,Taptık,Koyak,Yeniköy,Karakuyu,Alayhan'ın yarısı.Bu köyler dışında türk köylerine eskiden yerleşen bazı aileler zamanla çoğalmış fakat dillerini unutmuşlardır.mesela:Balcı,Topakkaya,Bağlıkaya,Karataş,Yenikent(Amarat)vs.birde sonradan kurulan kürt köyleri var:Geren tol,İsmailağa tolu,Hırka tolu,Seleci tolu,Kazıcık tolu,Hatipağa tolu vs.ayrica Özal zamanında malatyadan getirilen kişiler tarafından eskiler bazı köyler kurulmuştur.eskildeki kürtlerin tamamı kurmancidir.tollardaki kürtlerinde çoğu kurmanci bir kısmı da zazadır.Aksaray şehir merkezindeki kürtler Ekecik köylerinden sonradan gelip çoğalmışlardır.
Çok doğru
Bu verilen bilgiler arastirma yapmadan yazılmış.100 yil icinde gocden bahsediliyor tamamen yalnış.
slm.Aksaray,da 55 kürt köyü vardir bunlardan 15 zaza,ca konusur diger 40 köy kürt,ce konusur Aksaray kürtleri 500,yüz seneden daha önceleri gelip yerlesmisler son yüz sene icerisinde birkac aile gelip yerlesmis olabilirler ben bütün kürt köylerini bilirim taksicilik yaptim.size kim o bilgileri verdiyse ya aksarayli degildir yada köyleri yakinen tanimiyor ben bütün köyleri bilirim saygilar
Slm ben yalnızceviz köyündenim köyümüz aslen Kürt köyüdür Diyarbakır ve hayman kürdü ebelerimiz Kürtçe bilir onların babası Türkçe bilmezler imiş iyi araştır burda yanlış isim çok
Yorum Gönder